گسترش شبکه های اجتماعی و افزایش فعالیت های آنلاین نوجوانان در دنیای مجازی اینترنت روز به روز درحال رشد است. به همین دلیل جامعه شناسان نیز به طور مرتب نسبت به کنترل فعالیت های آنلاین و دخالت آن در زندگی روزمره هشدار می دهند. امیلی هادسون جامعه شناس کالج سلطنتی لندن و همکارانش معتقدند تشکیل حلقه های مختلف اجتماعی بهترین راه حل دراین زمینه است. به عقیده وی، اگر این حلقه ها را به شکل حلقه های متصل یک زنجیره درنظر بگیریم و هریک از این حلقه ها را با توجه به اهمیت نقش و وظایف آن ها نام گذاری کنیم، خواهیم دید، حلقه «والدین» مهم ترین نقش را در پیوند و حفظ سایر حلقه ها با هم برای تشکیل یک زنجیره یا به عبارتی یک انجمن حمایتی، را به عهده دارد.

حلقه والدین در زنجیره ای اجتماعی

البته بیش از هر کسی والدین هستند که ارتباط و نقش اصلی را در این انجمن حمایتی برای امنیت جوانان و نوجوانان از آسیب ها و فعالیت های خطرساز اینترنت به عهده دارند. اگر بخواهیم حلقه والدین را از این زنجیره های اجتماعی حتی به صورت موقتی جدا کنیم، بدون شک بقیه گروه ها کارایی و موفقیت لازم را از دست خواهند داد. از سوی دیگر والدینی که فاقد آگاهی و دانش در زمینه امنیت اینترنتی و البته طرز فکر فرزندشان باشند، نمی توانند حلقه خوبی برای تشکیل این زنجیره یا انجمن حمایتی باشند. همین دلیل آشکار یعنی عدم آگاهی والدین، باعث قربانی شدن کودکان و افزایش خطر شکار آن ها توسط شکارچیان سایت های هرزه نگار، آزارهای مجازی، سرقت مشخصات و بقیه اینترنت شود. در واقع برای تشکیل یک انجمن حمایتی و امنیتی اینترنت موفق باید همه نهادهای حمایتی از قبیل؛ مراکز دولتی، مدارس، خدمات دولتی، دانش آموزان و مهم تر از همه«والدین» همکاری داشته باشند. همه پژوهش های انجام شده در کالج لندن که آمارهای آن از طریق بیش از ۴۰۰ مدرسه جمع آوری شده، نشان می دهد که برای رسیدن به هدف مطلوب، یعنی حفظ امنیت اینترنتی، نقش«والدین» بسیار کلیدی است.

اطلاعات در سبد کالای خانواده ها

با توجه به برنامه ها و فعالیت های بسیار زیاد روزانه پدران و مادران و صرف نظر از خستگی حاصل از این کارها نمی توان انتظار داشت که آنها بتوانند در جلسه های آشنایی با امنیت اینترنتی که در مدرسه یا هرجای دیگری تشکیل می شود، حضور یابند. به همین دلیل می توان اطمینان داشت که اکثر والدین نسبت به موضوع امنیت اینترنتی ناآگاه یا اطلاعات اندکی دارند و در نتیجه همین ناآگاهی و اطلاعات کم آن ها بسیاری از نوجوانان در معرض خطر سوء استفاده اینترنتی قرار می گیرند. باید قبل از هر چیز کتابچه هایی در زمینه آشنایی با اصول اولیه امنیت اینترنتی به صورت ساده و خلاصه تهیه و آن را وارد سبد کالای خانواده ها نمود. به گونه ای که این کالا به یکی از موارد اصلی خرید روزانه پدر و مادرها تبدیل شود. برای این منظور باید مکان های پرتردد والدین و کودکان را شناسایی کرد. با اندکی فکر کردن می توان محیط های خارج از خانه، جایی که هر پدر و مادری یا حداقل یکی از آن ها با کودکانش مجبور اند در آن رفت و آمد کنند را شناسایی کرد. بله حتما می دانید. آن ها در طول هفته چندین بار برای خرید روزانه به فروشگاه ها، سوپرمارکت ها و سایر مراکز خرید و هم چنین اکثرا به خاطر علاقه کودکان شان به غذاهای آماده و پیتزافروشی ها می روند.

حرکت بعدی این است که مسئولان موظف شوند از تمامی فروشگاه ها، سوپرمارکت ها، رستوران ها منظور مراکزی که صدها پدر و مادر و کودک روزانه مشتریان اولیه و دائمی آن ها هستند لیستی تهیه کنند. سپس از طریق این مراکز کتابچه ها یا جزوه هایی که توسط کارشناسان امر برای آگاهی و اطلاع رسانی از اصول اولیه«امنیت کودک در فضای مجازی» تهیه شده است را توزیع کنند. با این اقدام هر زمان که پدر یا مادری وارد این مراکز خرید می شوند به این کتابچه ها دسترسی داشته و آنها راتهیه کنند. حالا اگر والدین زمانی برای شرکت در جلسه هایی که در این زمینه برگزار می کنند، ندارند، در عوض می توانند در زمان خرید روزانه یا صرف غذا همراه کودکانشان به این منابع اطلاعاتی دسترسی داشته باشند. انتشار و توزیع کتابچه های«امنیت کودک در فضای مجازی» یک طرح ایده آل است. چرا که این کتابچه ها نه تنها محتوای غنی اطلاعاتی دارند بلکه با صفحه های کم، سایز کوچک و قیمت مناسبی که دارند به راحتی در هر سبد کالای خانواده جا گیرد. کتابچه«امنیت کودک در فضای مجازی» با راهنمایی های عملی برای آگاهی مادران و پدران پرمشغله تهیه شده است. این کتابچه کم حجم، حاوی بیشترین اطلاعات و دستورالعمل های مفید و مورد نیاز والدین است. والدین با مطالعه و اجرای این دستورالعمل ها گامی موثر در جهت امنیت و حمایت کودکان خود در فضای مجازی برمی دارند. مطالعه کتابچه ای با این اوصاف کاربردی تر از وقت گذاشتن و جان کندن برای خواندن کتاب های قطور و پیچیده، دی وی دی ها و یا جست وجو در سرتاسر اینترنت است. خودتان امتحان کنید. این کتابچه علاوه بر معرفی سایت های خبری اش، حاوی تمامی اطلاعات مورد نیاز والدین برای دانستن دانش امنیت اینترنتی و آشنا کردن آن ها با مفاهیم اولیه چون؛ سیستم های فیلترینگ و مانیتورینگ، سیستم کنترل والدین، آسیب های چت روم ها (اتاق های گفتگو)، آسیب های اجتماعی، نحوه چت با کودک خود و نیز اختصار نویسی در چت مانند؛ PAW به جای parents are watching و همچنین توانایی خواندن حروف اختصاری و غیره است.

دغدغه های بخصوص مدیران جامعه

مشکلات این طرح هم مانند سایر برنامه های امنیتی مجازی که برای جوانان درنظر گرفته شده این است که نمی توان کودکان و نوجوانان را برای استفاده از آنها ترغیب کرد. در نتیجه آن ها با بی توجهی از کنار این برنامه ها گذشته و به کار خود ادامه می دهند. چرا که جوانان خود را راسخ و شکست ناپذیر می پندارند. به همین دلیل است که شما به عنوان والدین باید دارای دانش اینترنتی باشید تا سر از کار و فعالیت های آنلاین آن ها درآورید. شما با داشتن اطلاعات این کتابچه زنجیره ای که شامل جوانان، والدین، مدارس و خدمات دولتی است را کامل کرده و در یک کار گروهی با هدفی مشترک برای ایجاد امنیت اینترنتی برای کودکان شرکت می کنید. بنابراین باید مسئولان با همکاری فروشگاه های زنجیره ای، سوپرمارکت ها، رستوران ها و بطور کلی تمامی مراکز که کارشان به نوعی در ارتباط با خانواده و کودکان است، دست به دست هم داده تا با تشکیل جلسات مطبوعاتی، اطلاع رسانی، تبلیغات در رسانه ها و مکان های عمومی و... این امر یعنی پربارساختن دانش والدین را تحقق ببخشند. به طوری که مطالعه و کسب اطلاعات از این کتابچه دغدغه اصلی والدین و انتخاب اولیه آن ها در هنگام خرید باشد. فعالیت های فرهنگی از این قبیل می توانند تأثیرات بسیار مثبتی در زمینه های آموزشی، اجتماعی و اقتصادی بگذارند. حمایت از امنیت نوجوانان در فضای مجازی و آگاهی والدین از خطر اینترنت باید از اهداف و دغدغه های عمده همه ما بخصوص مدیران جامعه باشد. کسب اطلاعاتی که کودکان ما را از آسیب های اینترنتی محافظت خواهدکرد، برای هر جامعه ای بسیار سودمند است و البته این امر تنها با هماهنگی و همکاری همه افراد مرتبط می تواند موفق و تحقق یابد.

نویسنده: علیرضا ضیاعی
منبع: روزنامه کیهان